Yn sicr, dylai'r Llywodraeth a chyrff cyhoeddus wneud mwy i sicrhau gwell dyfodol i'r iaith, ond peth braf am y gwaith hwn yw'r casgliad y gallai pob un ohonon ni wneud gwahaniaeth, er enghraifft trwy ein defnydd o'r cyfryngau cymdeithasol, a Twitter a Facebook yn benodol.
Dw i ddim yn ffan mawr o Facebook, rhaid dweud, ond mae gan Twitter nodweddion sydd yn addas i siaradwyr Cymraeg beth bynnag yw eu lefelau rhuglder. Mae'n gyflym ac yn hawdd i'w ddefnyddio; mae'r iaith yn anffurfiol ar y cyfan, ac mae wastad rhywbeth diddorol yn y ffrwd. Cyfnewid newyddion, gwybodaeth, barnau personol a syniadau yw'r nod.
Wrth gwrs, mae Twitter wedi denu cryn dipyn o sylw yn y cyfryngau'n ddiweddar. Cynefin trolls ac eithafwyr seicopathig yw'r argraff a gafodd y mwyafrif nad yw'n gyfarwydd â'r byd bach byrlymus 'ma, siŵr o fod.
Y gwir amdani yw mai dim ond lleiafrif pitw a moronaidd sy'n bygythu nifer o selebs a phobl adnabyddus trwy gyfrwng y Saesneg. Yn hynny o beth, mae Trydar yn union fel y byd go iawn - yn amlach na pheidio, mae eich profiad yn dibynnu ar y bobl dych chi'n cadw cwmni iddyn nhw.
Yn ôl yr ystadegau,10 miliwn o bobl oedd yn trydar ym Mhrydain yn 2012, sy'n cyfateb i ryw 16% o'r boblogaeth, ac 16% oedd y canran o siaradwyr Cymraeg yn adroddiad Beaufort Research sy'n trydar. Yn anffodus, dim ond 8% a wnaeth hynny yn Gymraeg.
Dyna beth mae'r adroddiad yn ei ddweud am broffil y siaradwyr sy'n trydar:
"Mae'r defnydd o Twitter ymhlith siaradwyr Cymraeg yn gogwyddo'n drwm tuag at yr ystod oedran iau - roedd dros chwech o bob deg o'r bobl a ddefnyddiodd Twitter yn ddiweddar yn yr arolwg rhwng 16 - 24 oed (64%), tra bod ychydig dros un o bob pump rhwng 25 - 39 (22%) a dim ond un o bob saith (14%) rhwng 40 - 59 (nid oedd unrhyw un dros 60 oed)."
Ta beth am hynny, mae yna sawl hen foi dros 60 oed sy'n trydar yn gyson. Nid yw Alwyn ap Huw
Cannoedd o unigolion, cyrff cyhoeddus a sefydliadau eraill sy'n trydar yn Gymraeg, ond mae angen mwy:
"Y farn gyffredinol yn yr ymchwil hwn oedd y gallai unigolion proffil uchel chwarae rôl bwysig wrth helpu i godi proffil y defnydd o'r iaith Gymraeg o ddydd i ddydd. Awgrymodd ymchwil gan Thomas a Roberts (2011: 05) fod prinder modelau rôl gwrywaidd sy'n siarad Cymraeg ar gael i fechgyn ifanc yn benodol. O ganlyniad, gallai darparu modelau rôl ieithyddol i siaradwyr Cymraeg ifanc gael effaith bositif ar batrymau iaith y dyfodol, ac ar agweddau siaradwyr Cymraeg ifanc. Gallai safleoedd cyfryngau cymdeithasol fod yn ddull effeithiol o hyrwyddo modelau rôl ieithyddol, gwrywaidd a benywaidd."
Rhoddodd y siaradwyr a gymerodd rhan yn yr ymchwil enghreifftiau o 'selebs' sy'n trydar yn Gymraeg, gan gynnwys George North, Mike Phillips, Jamie Roberts (ond prin iawn yw eu twîts Cymraeg, yn anffodus), Alex Jones a Nigel Owens. Siomedig iawn yw'r ffrydiau nifer o actorion a phobl adnabyddus eraill sy'n ennill bywoliaeth dda diolch i S4C.
O ran y clybiau, mae'r sefyllfa'n waeth o lawer. Yr Elyrch? Popeth yn uniaith Saesneg. Y Scarlets? 89% yn Saesneg, 7% yn ddwyieithog, a 4% yn uniaith Cymraeg. Y Gweilch? 100% yn uniaith Saesneg. Wrecsam? Saesneg yn unig.
Am ryw reswm, mae hyd yn oed S4C yn trydar yn ddwyieithog. Oes wir angen hyn?
Tywydd S4C Un o argymhellion Beaufort Research yw:
Parhau i ddefnyddio dulliau marchnata iaith wedi eu targedu, er enghraifft, ymgyrchoedd sy'n rhoi hyder i siaradwyr Cymraeg llai hyderus i ddefnyddio'r iaith sydd ganddynt.
Yr hyn sydd angen yw ymgyrch genedlaethol i godi proffil y Gymraeg ar Twitter. Felly, George, Mike, Jamie, yr Elyrch, y Scarlets, Wrecsam a'u chwaraewyr, Duffy, Elis James a phawb arall sy'n trydar, beth amdani?
0 comments:
Post a Comment